Układ rozrodczy zaczyna pracę w okresie dojrzewania, mniej więcej w wieku 12–13 lat pojawia się pierwsza miesiączka, początkowo jako część cykli bezowulacyjnych, w których nie dochodzi do uwolnienia komórki jajowej. Rozpoczęcie miesiączkowania wcale nie oznacza gotowości do podjęcia współżycia i poczęcia potomstwa, ze względu na niedojrzałość innych układów, a także psychiki nastolatki. Kobiety płodne są przez około 30 lat, mniej więcej do ostatniego miesiączkowania, które rozpoczyna menopauzę i ma miejsce między 45 a 55 rokiem życia.
Cykl miesiączkowy (inaczej płciowy lub menstruacyjny) to regularnie powtarzające się zmiany morfologiczne i hormonalne w narządach rodnych kobiety. Prowadzą do przygotowania organizmu na zapłodnienie i przyjęcie zarodka. Cykl rozpoczyna się z pierwszym dniem miesiączki i kończy ostatnim przed kolejną miesiączką, jego długość waha się od 23 do 35 dni, średnio wynosząc 28. Każdy cykl rozpoczyna się krwawieniem miesięcznym, następnie błona śluzowa macicy ulega intensywnemu pogrubieniu, pęcherzyk jajnikowy dojrzewa, po czym dochodzi do owulacji. Jeśli komórka nie zostanie zapłodniona obumrze i wraz z przerośniętą błoną śluzową zostanie złuszczona i wydalona w trakcie następnej miesiączki.
W trakcie każdego cyklu wzrasta tylko jeden pęcherzyk, który około 14. dnia pęka, uwalniając komórkę jajową. Komórka dociera następnie do jajowodu, gdzie dojść może do zapłodnienia. Jeśli w tym czasie w jajowodzie nie znajdą się plemniki, komórka dotarłszy do macicy zacznie się kurczyć. Natomiast zapłodniona komórka już w jajowodzie zacznie się dzielić i po 3–4 dniach zagnieździ się w obrzękniętej i unaczynionej śluzówce macicy jako zarodek. Ostatnia faza cyklu prowadząca do martwicy naczyń krwionośnych i złuszczenia błony śluzowej trwa u większości kobiet podobnie od 10 do 16 dni. Różnice cykli zależne są od zmiennej długości krwawienia i fazy przedowulacyjnej.
